Fundagiller
familyasından anavatanı Kuzey Amerika olan çok yıllık bir çalı bitkisi ve bu
bitkinin yenilebilir üzümsü meyveleridir. Yaprak dökmeyen kısa boylu turna
yemişi bitkisinin olgunlaştığında koyu kırmızı meyveleri ekşi tadı nedeniyle
genellikle meyve suyu üretiminde değerlendirilir. Fenolik bileşikler ve diyet
lifi bakımından zengin bir meyve olan turna yemişi idrar yolları
enfeksiyonlarını önler, ağız sağlığına faydalıdır ve bazı kanser türlerinin
riskini azaltır.
Turna yemişi, çeşitli biyoaktif bitki bileşiklerinin zengin bir kaynağıdır. A
tipi proantosiyanidinler gibi bileşenleri ile idrar yolu enfeksiyonlarına karşı
etkili olduğu gösterilen çeşitli çalışmalar bulunmaktadır. Tekrarlayan
enfeksiyonlara karşı kapsamlı koruma sağlamak için, araştırmacılar sabah ve
akşam olmak üzere bir bardak (200 ml) cranberry (turna yemişi) şurubu veya
tamamlayıcı nitelikte cranberry (turna yemişi) bazlı gıdaların tüketilmesini
tavsiye ediyor.
İdrar yolu hastalıkları, ciddiye alınması gereken bir sağlık sorunudur. Tahminlere göre tüm kadınların yaklaşık yüzde 50'si genellikle E. coli bakterilerinin yol açtığı böylesi bir enfeksiyondan muzdarip olmaktadır. 1984 yılında yapılan ilk rehber araştırmada turnayemişinin(cranberry) idrar yolu sağlığını desteklediği belgelenmiştir. Sonradan yapılan bir dizi araştırma da bu sonucu teyit etmektedir.
Turnayemişinin(Cranberry) şu şekilde fayda sağlar: Yapışmayı önleyen etkisi ile bakteri yerleşmesini engeller
Turnayemişi, daha çok yoğun tanin olarak bilinen proantosiyanidin içermektedir. Bu madde, enfeksiyona neden olan bakterilerin idrar yolu hücrelerine yapışmasını önleme kabiliyetine sahiptir. Hastalığa yol açan bakteriler, enfeksiyon oluşmadan önce vücuttan atılır.
1991: Tel Aviv Üniversitesi'nden bilim adamları, turnayemişinde belirli E. coli bakterilerinin idrar yolunun iç kısmına yerleşmesini engelleyen bir bileşim olduğunu tespit ettiler.
I. Ofek, J. Goldhar, D. Zafiri, H. Lis, R. Adar, N. Sharon: Turnayemişi ve Yaban Mersini Sularının Escherichia coli Yapışmasını Önleyen Faaliyetleri. New England Journal of Medicine 324 (1991), S. 1599
1994: Boston'da bulunan Harvard Tıp Okulu'nda yapılan klinik araştırmalar, turnayemişi suyunun düzenli tüketilmesinin yaşlı kadınların idrarlarındaki bakteri sayısını azalttığına işaret etmektedir.
J. Avorn, M. Monane, J. H. Gurwitz, R. J. Glynn, I. Choodnovskiy, L. A. Lipsitz: Turnayemişi Suyunun İçilmesinden sonra Bakteri Üresinin ve Piyurilerin Azalması Journal of the American Medical Association 271 (1994), S. 751-754
1997: 18 ile 45 yaş arasındaki kadınlarda Weber Devlet Üniversitesi'nde yapılan küçük çaplı bir araştırmada turnayemişinin olumlu etkisi kanıtlandı. Altı aylık bir dönem zarfında, günde bir kere turnayemişli ilave gıda alan katılımcı kadınlarda idrar yolu enfeksiyonu oluşma riskinin, plasebo alan kadınlara oranla daha düşük olduğu görüldü.
E. B. Walker, D. P. Barney, J. N. Mickelsen, R. J. Walton, R. A. Mickelsen Jr.: Turnayemişi Konsantratı. UTI profilaksis. Journal of Family Practice 45 (1997), S. 167-168
1998: Rutgers Üniversitesi'nde bilim adamları yaptıkları araştırmada, günde 250 ml turnayemişi suyu tüketiminin idrar yollarının sağlıklı kalmasını sağladığını tespit ettiler. Bu etkiden sorumlu olan maddeleri proantosiyanidin veya yoğun tanin olarak tanımladılar.
A. B. Howell, N. Vorsa, A. Der Marderosian, L. Y. Foo: p-püsküllü Escherichia coli'nin üre-epitelial hücre yüzeylerine yapışmasının turnayemişinin proanto-siyanidini ile engellenmesi. New England Journal of Medicine 339 (1998), S. 1085-1086
2002: British Columbia Üniversitesi'nde bir ürolog, 150 kadın ile yaptığı klinik bir araştırmada turnayemişi suyunun ve tabletlerinin, tekrar tekrar nükseden idrar yolu enfeksiyonlarının oluşma ihtimalini azaltabileceği sonucuna vardı. Araştırmaya katılan ve turnayemişi ürünleri tüketen katılımcılar, daha az enfeksiyona maruz kalmanın yanında, antibiyotik ile tedaviye nadiren gerek duydular.
L. Stothers: Kadınlarda idrar yolu enfeksiyonlarına karşı profilaksi olarak doğal madde turnayemişi ürünlerinin etkisinin ve maliyet etkisinin değerlendirilmesine ilişkin tesadüfi bazda bir deney. The Canadian Journal of Urology 9 (2002), S. 1558-1562
2004: Rutgers Üniversitesi ve Wisconsin Üniversitesi'nde bilim adamları turna yemişi suyunun yapışma engelleyici etkisini, proantosiyanidin içeren diğer ürünler ile karşılaştırdılar. Yaptıkları klinik araştırma, turnayemişi suyunun idrarda bu etkiye yol açtığını, ancak üzüm, elma sularının, yeşil çayın ve çikolatanın ise etkisiz kaldığını gösterdi. Araştırmacılar, turnayemişindeki proantosiyadinin, bu etkiye yol açan özgün bir yapısı olduğunu buldular.
A. B. Howell, J. D. Reed, B. McEniry, C. G. Krueger, D. G. Cunningham: Turnayemişinin diğer gıda maddelerine oranla bakteri yapışmasını engelleyen faaliyeti. American Chemical Society National Meeting 2004.